Św. Helena była żoną Konstancjusza, oficera armii rzymskiej. Św. Helena zajęła się wychowaniem jego syna, Konstantyna. Kiedy jej syn Konstantyn, odniósłszy cudowne zwycięstwo nad swym poprzednikiem, doszedł do władzy, przyjęła chrześcijaństwo. Obdarzona godnością cesarzowej, św. Helena nie wahała się uczestniczyć we Mszy św. wraz z poddanymi. Swoje obfite dobra przeznaczała na dzieło miłosierdzia wśród biednych i na budowę kościołów. Kiedy cesarz postanowił wznieść kościół na Górze Kalwarii, św. Helena, chociaż miała wówczas osiemdziesiąt lat, chciała osobiście zobaczyć wykonane prace. Wyruszyła do Jerozolimy, mając nadzieję, że znajdzie tam Święty Krzyż. Przeprowadzono wykopaliska i znaleziono trzy krzyże. Obok jednego z nich leżała tabliczka z napisem, na nim zaś widniały ślady gwoździ co wskazywałoby, że był to najprawdopodobniej krzyż naszego Zbawcy. Św. Helena zbudowała dwa wspaniałe kościoły, jeden na Górze Kalwarii, drugi na Górze Oliwnej. Umarła w Rzymie w sierpniu roku 327, w dwudziestym roku panowania syna. Konstantyn urządził jej wspaniały, uroczysty pogrzeb, po czym kazał wznieść pomnik ku jej czci.